Hoe kan je via interdisciplinaire stageprojecten en community art-projecten toekomstige muziekleraars/beeldende kunst-leraars/pkv’ers tot kunsteducatoren laten uitgroeien?

Evolutie Muziekeducatie van 1.0 naar 2.0 naar 3.0 (2014)

Kunsteducator-muzikant 3.0 (2014). 

Beeldverslag alternatieve stages 'Zingende Tafel', Muzieklerarenopleiding UC Leuven-Limburg

Hoe verhouden de monodisciplinaire kunstlerarenopleidingen MO, PO en PKV aan de UC Leuven-Limburg (BaSO, Campus Diepenbeek) zich t.o.v. de multidisciplinariteit van de kunst?  M.a.w. moeten we geleidelijk groeien naar één opleiding met specialiteiten voor zowel MO, PO als PKV?

In dit onderzoek gaat Jeroen Vanesser op zoek naar concrete antwoorden op de twee volgende deelvragen die dit zoekproces naar meer maatschappelijke relevantie voor de huidige MO’er, PO’er en PKV’er oproept.

Deelvraag 1:

“Welke vakdidactische competenties verwachten het culturele veld en het onderwijs van kunsteducatoren die de MO/PO/PKV-lerarenopleiding opleidt?"

Deelvraag 2:

“Hoe kunnen we een geleidelijk didactisch leertraject uitzetten voor onze studenten MO/PO/PKV, zodat ze deze vakdidactische competenties bereiken?”

Een vertaalslag maken naar PO/PKV van de onderzoeksresultaten van het onderzoek naar het profiel van de moderne kunsteducator/muzikant (MO). Op die manier wil Jeroen een generiek didactisch traject uitzetten voor de muzische vakken in BaSO.

De resonantiegroep:

• Gert Decoster, popcoach muzikant PXL Music
• Freddy Mathyssen, SLO Kunst KU Leuven
• Ann Debaillie, docent MO BaSO UC Leuven-Limburg
• Tobias Frenssen, docent PKV BaSO UC Leuven-Limburg
• Roeland Aerts, muziekleraar, theatermaker en docent muziekdidactiek BaSO UC Leuven-Limburg
• Stef Coninx, directeur van Muziekcentrum Vlaanderen vzw
• Tijl Bossuyt, artistiek en zakelijk leider van De Veerman vzw
• Paul Timmermans, LUCA School Of Arts, Lemmensinstituut, Academia.edu
• Thomas De Baets, docent/senior onderzoeker/coördinator muziekpedagogie LUCA School of Arts
• Annouk Van Moorsel, hoofd specifieke lerarenopleidingen dans - drama – muziek; Coördinator specifieke lerarenopleiding dans
• Koninklijk Conservatorium/Royal Conservatoire
• Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen
• Katrien Van Iseghem, coach cel communicatie van CANON Cultuurcel
• Koenraad Hinnekint, opleidingshoofd SLO van LUCA School of Arts, Lemmensinstituut

Competentiemodel voor de interdisciplinaire, cross-sectorale kunsteducator

Binnen lopend onderzoek gaat Tobias Frenssen op zoek naar artistieke werk- en denkmethoden die in de vakdidactiek kunst geïmplementeerd kunnen worden.

Onderzoeksdoel:

Ontwikkeling van een competentieprofiel voor de interdisciplinaire, cross-sectorale kunsteducator, dat binnen de opleiding tot kunsteducator (binnen- en buitenschools) geïmplementeerd kan worden.

Resultaten en/of onderbouwde conclusies:

Het ontwikkelde model dient een praktijkmodel te zijn. Het wil kunsteducatoren in de eerste plaats een jargon bieden om te communiceren over de kwalitatieve kunsteducatieve praktijk. Dit inspiratie-idee staat haaks op het strikt gebruik van modellen als controle-instrumenten. Voor dit model werden strategieën en denkwijzen uit de hedendaagse kunst vertaald naar de kunsteducatie. Tussen beide werelden ontdekten we veel parallellen. Zowel de kunstenaar als de kunsteducator rukt zich door hybride praktijken los uit het strikte maatschappelijk hokje dat soms aan de kunst(educatie) toebedeeld wordt. Dit competentiemodel wil die maatschappelijke, artistieke en educatieve beweging erkennen. Het gevolg is dat het model geen afvinkbare competentielijst kan zijn. Wel kan het als hulpmiddel gebruikt worden om op een gerichte manier over kunsteducatieve praktijken te denken en te praten.

Artistieke Competenties als nieuwe mindset voor het Deeltijds Kunstonderwijs

Artistieke competenties is een pilootproject in het kader van een vernieuwingstraject van het Deeltijds Kunstonderwijs.

Tijdens de eerste twee jaren werkten vier Limburgse academies mee aan het project: NIKO Noord-Limburg, Pentagoon Tongeren, de academie van Lanaken en het conservatorium van Hasselt. In het derde projectjaar zijn Sint-Truiden, Beveren en Roeselare nieuwe pilootscholen.

Voor het schooljaar 2015-2016 nemen volgende pilootacademies deel:

• Sint-Lambrechts-Woluwe
• Izegem
• Kunstacademie Noord-Limburg
• Roeselare
• Ronse
• Knokke-Heist
• Beveren
• Hemiksem
• Sint-Truiden
• Tongeren
• Menen
• Oud-Heverlee
• Dendermonde
• Gent
• Lier
• Antwerpen

Het project wil het concept artistieke competenties helder krijgen, vertalen naar de kunsten en het werkveld materialen aanbieden om hiermee aan de slag te gaan.

Het project zet in op vier thema’s:

• competenties formuleren;
• competentiegericht begeleiden;
• competentiegerichte leeromgevingen;
• evaluatie.

Volg het project en download alle beschikbare materialen via de blog www.artistiekecompetenties.wordpress.com.
Je kan daar ook inschrijven om via de nieuwsbrief op de hoogte gehouden te worden. Elke dinsdag, klokvast om 9.00 u. ontvang je een mail met een inspirerende tekst!

De onderzoeksgroep Brug naar Cultuur heeft een werkmodel voor de lerarenopleiding secundair onderwijs opgesteld, dat enerzijds voldoende theoretisch onderbouwd is, en anderzijds tegemoet wil komen aan de behoeften die in lerarenopleidingen en secundaire scholen leven met betrekking tot het brede begrip cultuureducatie.

“Een brug naar cultuur” was een onderzoeksproject waar een kernteam van onderzoekers uit de lerarenopleiding bachelor secundair onderwijs en specifieke lerarenopleiding werkte aan een visietekst, een leerlijn, het ontwikkelen van good practices en een stappenplan om cultuureducatie vakoverschrijdend en geïntegreerd te verankeren in de opleiding van toekomstige leerkrachten secundair onderwijs.

De onderzoeksgroep Brug naar Cultuur maakte een behoefteanalyse die in het secundair onderwijs werd uitgevoerd via (kwantitatieve en kwalitatieve) bevragingen van directies, leerkrachten en leerlingen. De belangrijkste inspiratiebron: de 4 culturele basisvaardigheden van Barend Van Heusden. Die werden benut in een werkmodel dat bestaat uit een leerlijn cultuureducatie, waarin de culturele vaardigheden en de reflectie hierover worden gekoppeld aan de identiteitsvorming van de leerkrachten in wording (zijn – groeien – inspireren). Daarnaast ontwikkelde de onderzoeksgroep een kwaliteitsinstrument/screeningstool om de plaats van cultuureducatie in de opleiding in kaart te brengen. Ook werden actuele didactische standpunten met betrekking tot het ontwikkelen van een krachtige leeromgeving en het evalueren van (culturele) competenties verzoend met deze brede visie op cultuureducatie.

Een nevenproduct van dit onderzoek, ontwikkeld door Jeroen Vanesser, is een eenvoudige kast met twaalf schuiven, een ‘douzaine’, lees: een doezijn. Doezijn draagt de woorden DOEN en ZIJN in zich. In iedere schuif zitten fiches met actieve oefeningen die heel specifiek het waarnemen, het verbeelden, het conceptualiseren of het analyseren aanspreken. Elk van deze vaardigheden is uitgewerkt op het niveau van het zijn, het groeien en het inspireren.

Dat idee willen we in de toekomst graag inzetten om het gebruikte begrippenkader omtrent cultuureducatie eenvoudig en visueel voor te stellen en bruikbaar te maken voor de BaSO-opleiding en dit zowel in de relatie lector-student als in de relatie student- leerling.

Publicaties

• Het boek “Brug naar Cultuur³“ van Jeroen Vanesser e.a. bekroond met Henry Vandevelde label 2013!
• Eindverslag onderzoeksproject

Kunnen we een aantal kenmerken uitwerken waaraan een goede vakdidactiek natuurwetenschappen moet voldoen? Kunnen deze kwaliteitskenmerken in praktijkvoorbeelden verduidelijkt worden?

Natuurwetenschappen komt als vak in het secundair onderwijs voor als een clustering van fysica, chemie en biologie in richtingen met wetenschappelijke geletterdheid als hoofddoelstelling. De clustering tot natuurwetenschappen biedt pedagogische en inhoudelijke kansen, maar de situatie is ook problematisch omdat een dergelijke vakdidactiek zich op het spanningsveld bevindt tussen gemeenschappelijkheid en eigenheid van de disciplines. Een vakdidactische traditie om daarmee om te gaan ontbreekt grotendeels in tegenstelling tot die van de vakken apart.

Vakdidactiek natuurwetenschappen speelt in op deze problematiek en geeft aanzetten voor een vakdidactische ontsluiting voor natuurwetenschappen. Het resultaat van het project is een interdisciplinair model, dat een zinvolle structuur biedt voor de vakdidactiek natuurwetenschappen. Dat model wordt in de publicatie Vakdidactiek Natuurwetenschappen uitgewerkt aan de hand van acht kwaliteitsindicatoren. Het model wordt verder geïllustreerd door bruikbare leermaterialen voor het hedendaagse thema 'Co₂ en klimaat'. De gids biedt inspiratie voor docenten en studenten in de geïntegreerde lerarenopleiding, maar ook voor leerkrachten secundair onderwijs die zich vragen stellen bij de didactiek van het vak natuurwetenschappen.

Beide foto’s uit de nascholing ‘CO2 en klimaat’, KHLim 2013, georganiseerd in het kader van het project Vakdidactiek Natuurwetenschappen.

Publicatie

• Clijmans, L., De Smet, E., Frans, R., Poncelet, F., Tamassia, L., Vyvey, K. (2013). Inspiratiegids Vakdidactiek Natuurwetenschappen. 

De Inspiratiegids Vakdidactiek Natuurwetenschappen kan via freja.vandeborg@ucll.be besteld worden aan €20 (incl. BTW, excl. verzendkosten)

Voor docenten die de gids als cursusmateriaal voor hun studenten willen invoeren, geldt een studentenprijs van €15 (excl. verzendkosten), op voorwaarde dat de gidsen voor de hele groep ineens worden besteld en in één factuur worden afgehandeld. Verzendkosten kunnen eventueel vermeden worden indien afspraken worden gemaakt over afhalen.