Een houvast voor iedereen die bij economie-onderwijs betrokken is.

Onze maatschappij vraagt het onderwijs leerlingen voor te bereiden op hun deelname aan de maatschappij. De recente financieel-economische crisis heeft iedereen doen inzien dat er meer sociaal-economische kennis en vaardigheden van leerlingen verwacht worden. Het ontsluiten van die leerstof voor leerlingen is de taak van de vakleerkracht economie, die daarvoor moet kunnen terugvallen op een kwaliteitsvolle vakdidactiek. Er is in Vlaanderen binnen de vakdidactiek economie geen enkel recent, breed naslagwerk (meer) dat kan dienen als een leidraad binnen de lerarenopleidingen. Elke lerarenopleider werkt met eigen samengestelde cursussen, materialen, maakt een eigen vertaalslag van de didactiek naar de vakdidactiek, bepaalt eigen fundamenten en bouwstenen, werkt met eigen modellen en schema’s. 

Het afgelopen jaar werkten Veerle Tulleneers en Karolien Vlayen (UCLL) aan een project dat de basis moet zijn van een sterk vakdidactisch naslagwerk. Hierbij bundelen ze bestaande (internationale) onderzoeksresultaten, de ervaring van de vakmentoren in het werkveld, maar vooral de ruime vakdidactische expertise die aanwezig is bij de verschillende lerarenopleiders (in binnen- en liefst ook buitenland) in één naslagwerk. Een houvast dus voor iedereen die bij economie-onderwijs betrokken is. Echt innoverend in dit project is het aanbieden van een geschematiseerd denkproces, in de vorm van een stappenplan. Dit stappenplan zet een onderzoeksvraag centraal, waardoor we bovendien ook inspelen op het steeds groter wordende belang van het aanleren van onderzoekscompetenties bij leerlingen secundair onderwijs.

De navorming richt zich zowel op leerkrachten die nog eens willen stilstaan bij de vakdidactiek economie en lerarenopleiders.

In de voormiddag kan je nog een interessante sessie volgen: Ondernemerschap en Boekhouding in Skillville. Deze module in het Skillville-platform biedt didactische materialen aan om de ongeletterdheid over bedrijfsadministratie aan te pakken. Leerlingen die bijvoorbeeld van richting veranderen en instromen met een grote achterstand op vlak van boekhouden, kunnen via deze module de basiskennis verwerven. 

Een boeiende navorming chemie, opgebouwd uit acht werkstations: (1) De websites www.chemieleerkracht.be en chemie.baso.khlim.be; (2) De elementen H, He en Li; (3) De elementen Be, B en C; (4) De elementen N, O en F; (5) De elementen Ne, Na en Mg; (6) De elementen Al, Si en P; (7) De elementen S en Cl; (8) De elementen Ar, K en Ca.

Per element onderzoeken we de volgende aspecten:

• Modelvoorstellingen
• Plaats in het PSE
• De ontdekker
• Didactisch materiaal: spellen, didactische plaat, filmfragmenten
• Bruikbare simulaties en iPad apps
• Voorkomen en isoleren uit grondstoffen
• Eigenschappen
• Toepassingen in het dagelijks leven
• Productie in Vlaanderen: welke bedrijven, hoe?
• Proefjes in de klas

We presenteren een 40 à 50-tal proefjes uit de volgende proevenreeks:

Element 1: Waterstof

• Bereiding van waterstofgas
• De hovercraft-cd
• Elektrolyse van waterstofchloride
• Knallen van een ei
• De plaats van waterstofgas in de spanningsreeks van metalen
• Een potloodslijper vormt knalgas
• Een toestel van Hoffman op microschaal
• Kaars aansteken in waterstofgas
• Kameleonproef met waterstofgas
• Doven en ontsteken van een kaars met waterstofgas

Element 2: Helium

• Mickey Mouse stem

Element 3: Lithium

• Vlamproef: de drakenadem
• Maken van een lithiumbatterij
• Winnen van lithium uit een knoopbatterij

Element 4: Beryllium

Element 5: Boor

• IJs brandt groen
• Vormen van boor uit borax

Element 6: Koolstof

• Onderzoek van de verbrandingsproducten van koolstof
• Koolstof isoleren uit eierschalen
• Actieve kool maken van suiker
• IJzer maken uit roest met koolstof
• Blauwe inkt wordt kleurloze inkt met koolstof
• Reductie van koperoxide met koolstof
• Koolstof aantonen in een kaars
• Verbranden van koolstof in een proefbuis

Element 7: Stikstof

• Geheime boodschappen met stikstofgas
• Bereiding van stikstofgas
• Het molair volume bepalen van stikstofgas
• Variërend bruisen met stikstofgas
• Diffusie aantonen met stikstofgas

Element 8: Zuurstof

• Bereiding van zuurstofgas
• De blauwe kolfproef
• Reacties tussen zuurstofgas en blauwe inkt
• Zuurstofgas bevordert verbranding
• Identificatie van zuurstofgas
• Chemoluminescentie met zuurstofgas
• Verbranding van staalwol in zuurstofgas

Element 9: Fluor

• Microschaalexperiment met fluor

Element 10: Neon

Element 11: Natrium

• Verbranden van natrium
• Reactie van natrium met water
• Golflengte van een natriumlamp
• Bereiding van natriummetaal door elektrolyse

Element 12: Magnesium

• Magnesium reageert met water
• Magnesium reageert met chloorgas
• Reducerende werking van magnesium
• Verbranding van magnesium in een afgesloten ruimte
• Invloed van temperatuur op de reactiviteit van magnesium met water
• Rode aanslag op magnesium
• Vorming van rotte geur van eieren met magnesium

Element 13: Aluminium

• Een aluminiumbatterij
• Sterretjes voor oud en nieuw
• Knalgas met aluminiumfolie
• Een blik geeft stroom
• Aluminiumfolie reageert met koper
• Reactie van aluminium en dijood in een proefbuis
• Vormen van knalgas met aluminiumfolie en zuur

Element 14: Silicium

• Bereiding van zuiver zand
• Een chemische tuin
• Maken van silicagel
• Een stuiterbal
• Silicium uit zand

Element 15: Fosfor

• Een raket met lucifers

Element 16: Zwavel

• Endotherme reactie met zwavel
• Naalden van zwavelkristallen
• Een polymeer van zwavel
• Lichtflitsen met ijzer en zwavel
• Vergelijken van zwavel met zuurstof

Element 17: Chloor

• Bereiding van chloorgas door micro-elektrolyse
• Reacties met dichloorgas
• Spanningsreeks van niet-metalen
• Redoxreacties met chloorgas
• Ontkleuren van natuurlijke kleurstoffen met chloorgas
• Chemoluminescentie met chloorgas

Element 18: Argon

• Argon in een lamp

Element 19: Kalium

• Vlamproef met kalium
• Reactie van kalium met water simulatie
• Verbranding van kalium met water simulatie

Element 20: Calcium

• Gekleurde vlammen in een gel
• Thermolyse van calciumcarbonaat
• Coldpack met calciumverbindingen
• Heatpack met calciumverbindingen
• Rode vlammen met calcium
• Knalgas bereiden met calcium
• Plaats van calcium in de spanningsreeks van metalen
• Hardheid van water

Verhoog de interesse voor en de impact van wetenschap en techniek op jouw school via STEM-leergemeenschappen.

Wat?

Vele leraren/scholen gaan de uitdaging aan om de invulling van de technische en exact wetenschappelijke vakken (verzamelnaam: STEM) te vernieuwen. Samen met de leraren van de deenemende scholen vormt Quadri gedurende het schooljaar 2014-2015 inspirerende leergemeenschappen rond STEM-curricula en hun inbedding in de context van de school. Binnen de leergemeenschappen ontstaat een leerrijke uitwisseling tussen STEM-experten en STEM-leraren onderling. 

Wat wij bieden

• Visieontwikkeling omtrent STEM-onderwijs & -didactiek
• Uitgewerkte nieuwe STEM-lessenreeksen die leraren als eerste kunnen uittesten in de praktijk
• Een bruisende combinatie van de expertise van vakdidactici uit de verschillende STEM-disciplines en diocesane pedagogische begeleidingsdienst SO
• Coaching van leraren bij het zelf ontwerpen van nieuwe lessenreeksen aan de hand van een didactische leidraad
• Resultaten van een meting van de leerresultaten & leermotivatie van de leerlingen voor het aangeboden STEM-onderwijs
• Begeleiding bij de implementatie van een STEM-leerlijn op school

Wat wij vragen

• Deelname van gemotiveerde STEM-leraren per deelnemende school
• Bereidheid om leerervaringen te delen binnen de leergemeenschap
• Bereidheid om leermaterialen zelf te ontwikkelen en te delen met de anderen

Doelgroep

Vanaf september 2015 worden leergemeenschappen ingericht voor leraren 1ste graad SO

Bijdrage leergemeenschappen

Data

De volledige deelname aan de leergemeenschap bestaat uit vier sessies (1 visie-dag + 3 themadagen), telkens van 09.30 u. tot 16.00 u.

Inschrijven

Inschrijven kan via dit speciaal inschrijvingsformulier. 

De leergemeenschap MeerSTEMmiG werkt ook mee aan het project Ark of Inquiry.

Start jouw school met een STEM-richting in de eerste graad? 

Vakdidactici van de hogeschool vormen samen met leraren een leergemeenschap, die tijdens het schooljaar 2015-2016 aan STEM-curricula zal werken. 

Wil jij erbij zijn? Kom dan alvast naar de infonamiddag. 

Meer informatie en de precieze uren worden later meegedeeld. 

Met de nieuwe leerplanmodule Kwantummechanica heb je de gelegenheid om de leerlingen in de wijden in de moderne fysica. 

Hoe kan het dat materie ook een golfkarakter heeft? 
Is licht een deeltje of een golf?

Via de Quantum SpinOff-leerstations (die de prestigieuze Scientix-award ontvingen!) kan je de inzichten van de kwantummechanica en haar toepassingen in de klas brengen. De leerlingen leren bijvoorbeeld de emissielijnen van waterstof waar te nemen en uit te rekenen met het atoommodel van De Broglie.

Tijdens deze navorming werken we met minds-on leerstations en hands-on experimenten. We suggereren ook een metholdiek om aan de leerlingen de link tussen fundamentele nanowetenschap en toepassingen te tonen. 

Concepten van de kwantumfysica

Minds-on

Leerstation I - Van de notie van baan in de klassieke mechanica naar de dualiteit deeltje-golf: het dubbelspleet experiment; discrete spectraallijnen van elementen.

Leerstation II - Wat is licht: van Newtons deeltjestheorie voor licht naar de veronderstellingen van Christiaan Huygens; weerkaatsing, breking en differentiatie verklaren met golftheorie; het dubbelspleet experiment voor licht.

Leerstation III - Wat golft er bij licht? Van mechanische golven naar lichtgolven; analogie met de klassieke kwantisatie in de muziek; elektromagnetische golven

Leerstation IV - Deeltje-golf dualiteit - kwanta van velden. Het dubbelspleet experiment met licht van lage intensiteit; een kwantumtheorie van licht en materie: materiegolven, kwanta en hypothese van De Broglie.

Leerstation V - De emissielijnen van waterstof verklaard met kwantummechanica.

Hands-on experimenten

• Met de diffractie van het licht de dikte van een haar bepalen
• Meten van elektrongolflengte uit het diffractiepatroon en vergelijking met voorspelde golflengte
• De golflengtes van de discrete emissielijnen van He bepalen
• De constante van Planck bepalen met LED's

Kwantumfysica en hoogtechnologisch ondernemen

Eerste blik op de link tussen kwantumfysica en de toepassingen in technologie en hoogtechnologische ondernemingen. Suggestie van een didactiek. 

Enkele links over de klassieke kwantisatie in de muziek

• Acoustic Longitudinal Wave
• Destructieve en constructieve superpositie van golven op een snaar
• Natural tones

Breng uw leerlingen in contact met moderne kwantumfysica en leg de link met hoogtechnologische toepassingen en ondernemen. Via leerstations kan u

• inzicht geven in de kwantummechanica: dualiteit golf-deeltje (2 spleten-experiment) en de symmetrie tussen licht en materie
• het kwantum atoommodel van De Broglie (en de analogie met muziek) en daarmee de discrete emissielijnen van chemische elementen verklaren
• de link tonen tussen fundamentele nanowetenschap en toepassingen zoals LED's, zonnecellen, MRI, IR-camera's, Scanning Tunneling Microscope,...
• laten zien hoe dit alles leidt tot hoogtechnologisch ondernemen en een heel nieuwe nano-industrie
• gebruik maken van hands-on experimenten en bruikbare applets

De voorgestelde aanpak is bijzonder geschikt voor de nieuwe modules moderne fysica in het leerplan, maar ook voor seminaries, geïntegreerde proeven, de link tussen moderne fysica en electronica, fysica en ondernemen,... De inzichten zijn ook erg verrijkend als achtergrond voor de leerkracht en kunnen in vele contexten gebruikt worden.

U leert dit alles gebruiken tijdens de Zomerschool Quantum SpinOff, in een internationale omgeving, samen met leerkrachten uit Zwitserland, Estland, Griekenland,...

De zomerschool zal doorgaan van 12 tot 17 juli 2015 op een prachtige locatie in Griekenland. Lees meer op de site van de zomerschool. 
Bekijk en lees alvast de informatie over de zomerschool van vorig jaar en raak geïnspireerd! 

Er zijn maar een beperkt aantal plaatsen beschikbaar!

Als u interesse heeft om deel te nemen, geef dan nu alvast uw naam en school door. 
Maak daarvoor gebruik van deze motivatiebrief. We kunnen de deelname van een beperkt aantal leerkrachten gedeeltelijk subsidiëren.
De selectie zal op basis van de motivaties gebeuren. 

Zomerschool deelnameprijs

De deelnameprijs voor de Zomerschool voor Erasmus+ aanvragers is €420,00. Hierbij is inbegrepen:

• Het materiaal voor de cursus
• Bijdrage voor lezingen, seminaries en workshops

Verblijfskosten

De verblijfskosten voor de Zomerschool bedragen €560,00: accomodatie en maaltijden voor 6 dagen en 5 nachten (12 tot 17 juli 2015) in een viersterrenresort in Attica, Griekenland. Hierbij is inbegrepen:

• accomodatie
• ontbijt
• lunch
• diner
• welkom- en afscheidsdiner
• outdoor sport- en ontspanningsactiviteiten

Deze prijs geldt voor de deelnemers aan de Zomerschool. Voor meereizende personen kunnen er speciale tarieven afgesproken worden. 

Meer informatie

Contacteer renaat.frans@ucll.be of erica.andreotti@ucll.be.

www.quantumspinoff.eu

Quantum SpinOff is funded by the European Union under the LLP Comenius Programme (540059-LLP-1-2013-1-BE-COMENIUS-CMP)